นิทรรศการพิเศษ ๑๐๐ ปี สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี

สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี


          สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงพระราชสมภพ เมื่อวันอาทิตย์ที่ ๒๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๔๓ ณ เมืองนนทบุรี พระนามเดิมว่า สังวาลย์ ทรงเป็นบุตรีของพระชนกชู และพระชนนีคำ ได้ถวายตัวเป็นข้าหลวงใน
สมเด็จเจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินทร ทรงสนพระทัยในวิชาพยาบาล ตั้งแต่ทรงพระเยาว์ และได้ทรงเข้าเรียนวิชาพยาบาล ที่โรงเรียนผดุงครรภ์ และหญิงพยาบาล แห่งศิริราช เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๙ ทรงเรียนได้ดี เมื่อทรงจบหลักสูตรแล้ว ทรงทำงานต่อที่ โรงพยาบาลศิริราช

          ในระหว่างที่ทรงศึกษา และฝึกหัดการพยาบาลอยู่นั้น กำลังมีความพยายามปรับปรุงวงการแพทย์ พยาบาล และสาธารณสุขในประเทศไทยให้ก้าวหน้า มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงได้รับทุนของ สมเด็จพระศรีสวรินทิรา บรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า โดย พระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร (สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาชัยนาทนเรนทร) ได้เป็นผู้ทรงคัดเลือกให้ นางสาวสังวาลย์ (พระนามเดิม) ให้ไปเรียนวิชาพยาบาลเพิ่ม ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๐ เพื่อตระเตรียมเป็น ครูพยาบาล ต่อไป

          สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (พระนามต่อมา หม่อมสังวาลย์ มหิดล ณ อยุธยา) ได้ทรงอภิเษกสมรสกับ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดช กรมขุนสงขลานครินทร์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๒ มีพระโอรสธิดา ๒ พระองค์ คือ
         
 สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
          พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอนันทมหิดล
          พระบาทสมเด็จพระประมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

          และ ได้ตามเสด็จฯ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดช กรมขุนสงขลานครินทร์ ซึ่งไปทรงศึกษาวิชาการแพทย์ ที่ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ณ สหรัฐอเมริกา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๙ ได้ทรงเรียนวิชาพยาบาลเพิ่มเติม ทรงเรียนวิชาจิตวิทยา การทำกับข้าว และโภชนาการ ที่วิทยาลัยซิมมอนส์ และทรงเรียนการสาธารณสุข ที่ สถาบันเอ็มไอที

          สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงยึดมั่นในการบำเพ็ญประโยชน์ ต่อประเทศชาติ และประชาชนชาวไทย พระราชภารกิจที่สำคัญยิ่ง คือ ทรงอภิบาลกระโอรสสองพระองค์ ซึ่งต่อมาทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่ทรงคุณธรรม อันประเสริฐ เป็นที่เคารพรักเทิดทูนของปวงพสกนิกร ส่วนพระธิดาก็ทรงดำเนินรอยตามสมเด็จพระบรมราชชนนี ในการบำเพ็ญสาธารณประโยชน์ต่างๆ ต่อประเทศชาติ

          สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี โปรดการดำรงชีวิตที่เรียบง่าย โปรดการทรงงานด้วยพระองค์เอง ทรงใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์เสมอ ทรงใช้จ่ายอย่างประหยัด เพื่อนำพระราชทรัพย์ไปใช้ในกิจการกุศล โปรดการเดินป่า ปีนเขา ทอดพระเนตรดอกไม้ และทิวทัศน์อย่างลึกซึ้ง ทรงเป็นผู้ใฝ่รู้ในการศึกษาตลอดพระชนม์ชีพ ทรงศึกษาธรรมะในพระพุทธศาสนาอย่างลึกซึ้ง ทรงฝึกสมาธิ และทรงดำเนินพระชนมชีพอยู่ในธรรมะ ไม่ทรงยึดถือในลาภ ยศ สรรเสริญ เคยมีรับสั่งว่า “คนเราไม่ควรลืมตัว ไม่อวดดี ไม่ถือดีว่าตนเก่ง”

          สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ได้เสด็จฯ ออกเยี่ยมเยียนราษฎร ในถิ่นทุรกันดารทั่วประเทศ พระราชทานสิ่งของ ความช่วยเหลือและบำรุงขวัญกำลังใจแก่ราษฎร ข้าราชการ ทหาร ตำรวจ และพลเรือนในท้องถิ่นเหล่านั้น ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๐๗ การเสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมราษฎร เป็นแรงบันดาลใจสำคัญ ที่ทำให้ทรงเริ่มงานพัฒนาต่างๆ คือ
          การศึกษา
          การสาธารณสุข
          การฟื้นฟูปลูกป่า และพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดอยตุง

          สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี รงพระประชวรพระโรคพระหทัย และเสด็จเข้ารักษาพระองค์ที่ โรงพยาบาลศิริราช เมื่อวันที่ ๒ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๓๘ เสด็จสวรรคต เมื่อวันอังคารที่ ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๓๘ เวลา ๒๑ นาฬิกา ๑๗ นาที พระชนมายุ ๙๔ พรรษา ๘ เดือน ๒๗ วัน


ย้อนกลับ ถัดไป