โรงมหรสพทางวิญญาณ : แม่น้ำคด น้ำไม่คด



เรื่อง...แม่น้ำคด น้ำไม่คด แม่น้ำคดส่วนน้ำนั้นไม่คด กายกับใจไม่ลามกไม่วกวน จิตล้วนล้วนนั้นเป็นประภัสสร กิเลสเปรียบลำน้ำที่เลี้ยวลด อันจิตว่างมีได้ในกายวุ่น ในสงสารมีนิพพานอยู่มากพอ พระตรัสให้ตัดป่าอย่าตัดไม้ รู้แยกน้ำจากแม่น้ำตามว่ามา	ไม่แกล้งปดดูให้ดีมีเหตุผล แต่กิเลสแสนกลนั้นเหลือคด กิเลสจรครอบงำทำยุ่งหมด จิตเปรียบน้ำตามกฎไม่คดงอ ในน้ำขุ่นมีน้ำใสไม่หลอกหนอ แต่ละข้องวยงงชวนสงกา ไม่เข้าใจตัดได้อย่างไรหนา จึงนับว่าผู้ฉลาดสามารถเอยฯ
จิตเดิมนั้นประภัสสรอยู่ปรกติเป็นกลางๆ มิได้คด มิได้มีกิเลส กิเลสต่างหากคด และคนเข้าใจผิดคิดว่า จิตคด เหมือนน้ำซึ่งไม่คด แต่แม่น้ำหรือคลองต่างหากคด. ข้อนี้หมายถึงต้องกำจัดกิเลสที่จู่เข้ามาเป็นครั้งคราว ไม่ใช่ไปทรมานจิตเดิมแท้ที่ประภัสสรอยู่เองแล้ว.