เวียงกุมกาม
เป็นเมืองที่พญามังราย
กษัตริย์โยนกนคร ได้สถาปนาให้เป็น เมืองหลวงแห่งแรกของล้านนา
แต่ เวียงกุมกาม ก็เป็นเมืองไหลวงได้ไม่นาน
เพราะประสบปัญหาน้ำท่วมทุกปี พญามังรายจึงโปรดให้สร้าง นพบุรีศรีนครพิงค์เชียงใหม่
ซึ่งมีชัยภูมิดีกว่าเป็นเมืองหลวงแห่งใหม่ แต่ เวียงกุมกาม ก็ไม่สิ้นความสำคัญ
ด้วยเป็นเมืองบริวารที่มีความใกล้ชิดกับ เวียงเชียงใหม่ จนสิ้นราชวงศ์มังราย
เวียงกุมกาม
ล่มสลายลง เพราะถูกน้ำท่วมครั้งใหญ่ เมื่อครั้งตกเป็นเมืองขึ้นของพม่า
(พ.ศ. ๒๑๐๑-๒๓๑๗) และทำให้เวียงกุมกามถูกฝังจมอยู่ใต้ตะกอนดิน
จนยากจะฟื้นฟู ประกอบกับอุทกภัยครั้งนั้น แม่น้ำปิงได้เปลี่ยนร่องน้ำไม่ไหลผ่านเวียงกุมกามดังเคย
เวียงกุมกาม จึงถูกทิ้งร้างอยู่ใต้ตะกอนดินมานับร้อยๆ ปี และชื่อของ
เวียงกุมกาม ก็ได้เลือนหายไปจากประวัติศาสตร์ จนเชื่อกันว่า
เวียงกุมกาม เป็นเพียงเมืองในตำนาน
จนกระทั่ง
เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๗ เมื่อหน่วยศิลปากรที่ ๔ ได้ขุดแต่ง วิหารกานโถม
ณ วัดช้างค้ำ ซึ่งเป็นโบราณสถานสำคัญแห่งหนึ่งในเวียงกุมกาม
ทำให้เรื่องราวของ เมืองในตำนานแห่งนี้ปรากฏ เป็นเรื่องจริงขึ้น
และจากการศึกษาค้นคว้าของ นักโบราณคดี นักประวัติศาสตร์ ทำให้เชื่อได้แน่นอนว่า
โบราณสถาน ในเขตท้องที่ หมู่ที่ ๑๑ ตำบลท่าวังตาล อำเภอสารภี
ซึ่งห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่ ไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้เพียง
๕ กิโลเมตรนั้น คือ เวียงกุมกาม หรือ เวียงเก่า ก่อนที่จะมี
เวียงเชียงใหม่ และการล่มสลายไปเพราะอุทกภัยครั้งใหญ่ จนกลายเป็นเมืองใต้พิภพ
ก่อนที่อาณาจักรล้านนาจะล่มสลาย ทำให้โบราณสถานในเวียงกุมกามมีความสมบูรณ์
และเป็นแหล่งความรู้ในการศึกษาแบบแผน ของสถาปัตยกรรม และศิลปกรรม
ตลอดจนวัฒนธรรมล้านนาบริสุทธิ์ ซึ่งเป็นรากฐานในการศึกษาที่สำคัญของ
วัฒนธรรมล้านนา ในยุคต่อๆ มา |