พระราชดำริแห่ง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในการที่จะเลิกทาสนั้น พระองค์ทรงโปรด ระบบการทำงานที่มีลักษณะรีบเตรียมให้พร้อม พร้อมแล้วรีบทำ ไม่ทรงโปรดการหักด้ามพร้าด้วยข่า ดังจะเห็นได้จากการประกาศเป็นขั้นตอน ตามลำดับมา จนในที่สุดก็มาถึง วาระอันนับได้ว่าอิสรภาพ และค่าแห่งความเป็นมนุษย์ขวงปวงชนชาวไทย ได้บรรลุถึงหลักชัยอย่างแน่นอน โดย พระมหากรุณาธิคุณแห่งองค์ พระปิยมหาราช จากการตรา พระราชบัญญัติลักษณะทาส ร.ศ. ๑๒๔ (พ.ศ. ๒๔๔๘) ให้คงความเป็นไท เป็นสัญลักษณ์สำคัญประการหนึ่งของชาติ